نگاهی به تصویر زن در اشعار مایا آنجلو :: آزاده دواچی
مایا آنجلو ، شاعر و نویسنده به نام امریکایی است که تا کنون کتب زیادی را به انتشار رسانده است و کتابهای شعرش جزو پرفروش ترین کتب محسوب می شود . ما یا آ نجلو را می توان در شمار شاعران فمنیست نهاد چرا که در اکثر آثارش کوشیده تا با تبعیض نژادی و سیاسی زنان آمریکا مقابله کند وصدایش را به گوش جها نیا ن برساند. مایا آ نجلو که خود از قربانیان تجاوز و نابرابری میان سیاه و سفید در جامعه آمریکایی ا ست تمامی این نابرابریها را در اشعار و داستانهایش به تصویر کشیده است . وی در شعرش تصویرهای متفاوت زن سیاهپوست آمریکایی رابه نمایش می گذارد که این دو هر کدام تفاوتهای و شبا هتها ی خاص خود را دارند موضوع کلی اشعار مایا آنجلو تجربیات زندگی یک زن سیاهپوست در جامعه آمریکا است . کار وزندگی آنجلو به طور کامل در معرض دید عموم قرار گرفته است و ژانر کارش زندگی شخصی خودش می باشد.
تصویر زن در اشعار مایا آنجلو بخشی از وجود زنی حساس است که در سایه واقعیات زندگی خودش را آشکار می کند. زن در اشعار مایا آنجلو خودش را در معرض دید همگان قرار نمی دهد و ترجیح میدهد شخصیت کامل خو درا ارائه کند. آنجلو در تصویر گری زن در اشعارش قوی عمل کرده است ، به نظر او یک زن برای زندگی کردن باید قوی و در عین حال مهربان باشد. تصاویر زنانه در اشعار آنجلو در برابر فشارهای روانی و اجتماعی مقاومت می کنند. زنانی که شرایط اجباری و حاکم بر جامعه آنها را از بهره گیری لذات عاطفی و فردی شان محروم ساخته است.
در شعر من می دانم که چرا پرنده در قفس آواز می خواند ، تصویر پرنده در قفس تصویری است از زنان سیاهپوست در آمریکا که در آرزوی رهایی از زندان و تبعیض می باشند . در این شعر آنجلو با دلیری از خودش دفاع می کند .
پرندگان رها
از پس پیروزی به بالا می پرند
و در دوردست فرود می آیند
تا وقتی که راهشان پایان یابد
و بالهایشان
در اشعه های نارجی خورشید فرو روند
و شهامت یابند که آسمان را بخواهند
در شعر بعدی آن ترسی که پرنده از آواز خواندن دارد به تصویر کشیده شده است . ترسی که برای آزادی است .
پرنده در قفس آواز می خواند
از ترس چیزهای نامعلوم می لرزد
اما در انتظا ر خاموشی می ماند
و آوازش در تپه های دوردست شنیده می شود
که پرنده ای در قفس برای آزادی می خواند
آنجلو درپنهان داشتن زن ایده آل خود و محافظه کارانه نشان دادن او تلاشی نمی کند ودرواقع زن ایده آل خود را فریاد می زند. آنجلو در دیگر شعرش مستقیما مردان را مخاطب قرار می دهد ، شهامت او در مخاطب قرار دادن مردان نشانه تفوق او بر جامعه مردسالار ا ست. در اشعار آنجلو تلاش برای برابری زن و مرد به چشم می خورد . چیزی که آرزوی هر زنی است .
شب دراز است
زخمها عمیق اند
چاله ها تاریک
و دیوارها مرتفع
در ساحلی دور زیر آسمان آبی مرده
موهایم مرا دور از دسترس تو بر زمین می کشند
دستهایت به هم بسته شدند
دهانت به هم دوخته شد
حتی نمی توانستی نامم را صدا کنی
تو ناتوان بودی و من هم
اما تودر طول تاریخ
مدال شرمساری را بردی
در شعر مامان چرخ خوشبختی را می چرخاند ،آنجلو زنی را به تصویر می کشد که هرچند درخور کارهایی است که به او تحمیل شده حرفش را صریح می زند و در واقع در انتهای شعر حقش را پس می گیرد . زنی که اعتماد به نفس دارد و اگر از سوی اجتماع سرخورده شده است اما در نهایت می ایستد تا آنچه را که دیگران و اجتماعش ازاو گرفته اند باز پس گیرد.
برای فاحشه شدن چاق است
و برای کارکردن خشمگین
در آرزوهایش به دنبال نشانه ای خوش یمن است
و دست خالی
به اتاق مامور دیوان عالی می رود
تا سهمش را بگیرد
“خوشبختی ام را نمی دهند پس می گیرمش”
زنی که مایا آنجلو به تصویر کشیده است ، بیشتر مربوط به زنان سیاهپوست آ مریکایی می باشد ؛ چرا که مدام در شعرهایش می کوشد تا خودش را از زمره آن دسته از زنان که نگاه جامعه به آنها تند است را جدا کند و راهی برای خودش باز کند. در شعر زن خارق العاده ، تجلی زنانه به اوج می رسد و آنجلو آ نچنان این زن را به تصویر می کشد ،که گویی یگانه خالق روی زمین است. زن خارق العاده مایا آنجلو حقایق و واقعیتها را می داند و به آنها اعتراف می کند؛ اما در مقابل این حقایق سر خم نمی کند . مایا آنجلو ذر شعر زن خارق العاده تنها توجهش به مردان نیست ؛ بلکه زنان جمعه خود را نیز برای ظهور چنین زنی آماده می کند.
زنان زیبا متحیرند که زیبایی ام در کجا نهفته است
من جذاب نیستم
و اندامم درخور مدل شدن نیست
اما وقتی که به آنها این را می گویم
گمان می برند که دروغ می گویم
می گویم راز من در گستره دستانم است
در فضای کفلهایم
در گامهای بلند قدمهایم
در چین لبهایم
من زنم
خارق العاده
زنی شگفت انگیز
این من هستم
این تصویر گری شجاعانه و توجه به محتویا ت درونی زن علاوه بر این شعر در شعر هنوز هم بر می خیزم به چشم می خورد . هرچند که بنا به عقیده برخی منتقدان در این شعر او بیشتر به مسئله تبعیض نژادی پرداخته است . اما در مضمون کلی شعر نگاه عمیق و منتقدانه او به زن ، به چشم می خورد . او ویژگیهای زنانه خود را آ شکار می کند وترسی ندارد اگر دیگران بفهمند که این ویژگیها چیست .
شاید در طول تاریخ
با دروغهای تلخ و کنایه انگیزت
مرا خوار کرده باشی
و یا در لجنزار من را لگد کوب کرده باشی
اما هنوز مثل غبار بر خواهم خواست
در واقع آنجلو به دنبال این است که مظاهر زن نمونه را نشان دهد، هرچند که این مظاهر در جامعه او پذیرفته نشده باشد . آنجلو از عشق نمی هراسد و راجع به آن با شهامت بیشتری صحبت می کند که خود نشان دهنده نگرش به زن در جامعه آمریکا است که بر سرشت این شاعر تأ ثیر فراوانی گذاشته است . در فرهنگ مایا آنجلو زنان ترجیح می دهند حق اعتراض خود را با صدای بلندتری ادا کنند تا اینکه در پرده ولفافه سخن خود را بگویند .
مبحث نقد برپایه فمینسم گسترده تر هم می تواند باشد از آنجایی که تئوریها ودیدگاههای متفاوتی در این نظریه وجود دارند که هرکدام می تواند پایه ای برای نقدی جداگانه و مؤثر در نظر گرفته شود که شاید بتواند چند فصل از یک کتاب را در برگیرد و این مقاله می تواند به عنوان مقدمه ای برای آشنایی با نقد فمینسم و به کاربردن نظریات مختلف این تئوری در نقد تصاویر شعری به کار گرفته شود.
گردآوری:دینگ لند
لینک کوتاه:https://1sl.ir/tDggb